Hekimlerin Ceza Hukuku Anlamında Ötanazi Algısı
Araştırma Makalesi
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.11358744Anahtar Kelimeler:
Ötanazi, Hekim, Ceza HukukuÖzet
Giriş: Bu çalışmada ülkemiz açısından olası bir ötanazi yasalaşması durumunda muhtemel uygulayıcılar olarak hekimlerin ötanaziye yaklaşımlarını, ötanaziye ilişkin bilgi düzeylerini ve mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde ötanazi uygulanmasının muhtemel cezai yaptırımları konusundaki bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı olarak planlanan çalışmanın evrenini Harran Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi’nde çalışan 417 hekim oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini araştırmaya katılmayı gönüllü olarak kabul eden 146 hekim oluşturmuştur. Veriler, araştırmacılar tarafından hazırlanan sosyodemografik bilgi formu kullanılarak online toplanmıştır.
Bulgular: Hekimlerin %39,0’ı ötanazinin, ülkemizde belli koşullarda yasallaşması gerektiğini düşünürken, hekimlerin %43,8’i ötanazi uygulanmasının gerekliliğine katılmadığını, katılmayanların %87,7’si dini inancı sebebi ile, %49,3’ü etik olmadığını düşündüğü için katılmadığını belirtmiştir. Hekimlerin %39,0’ı ötanazi şartları oluşsa dahi kendisine %47,9’u yakınlarına ötanazi uygulanmasını istemediğini, eğer ötanazi uygulanacaksa %65,8’i hastanın fiil ehliyeti tam iken buna hastanın karar vermesi gerektiğini, hasta kendi kararlarını veremeyecek durumda ise %55,5’i buna hastanın birinci/ ikinci derece yakınlarının karar vermesi gerektiğini ifade etmiştir. Hekimlerin %68,5’i daha önce sağlık personelinin cezai sorumluluğuna yönelik bir eğitim almadığını belirtmiştir.
Sonuç: Çalışmada hekimlerin çoğunlukla ötanaziyi bildikleri ancak ötanazinin türlerini ve ceza hukuku anlamında yaptırımlarını bilmedikleri anlaşılmıştır. Çalışmada hekimlerde belli şartlar altında ötanazi talebin olduğu ve ötanaziye hastanın karar vermesi gerektiği ancak suiistimallerin engelleneceği bir sistemin oluşturulması gerektiği ortaya çıkmıştır. Olası bir ötanazi talebinde hastanın ilk başvuracağı meslek grubu olarak hekimlere ötanazinin türleri ve ceza hukuku anlamında olası yaptırımları hususunda meslekiçi eğitimlerin düzenlenmesi gerektiği kanaatindeyiz.
Referanslar
Türk Dil Kurumu | Sözlük”. https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 17.11.2023). (TDK Sözlük)
Yılmaz E. Hukuk Sözlüğü. Ankara. Doruk Kitap ve Yayınevi. 1976 s.254
Artuk ME. Yenidünya AC. Ötenazi, Prof. Dr. Turhan Tufan Yüce'ye Armağan, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayını. 2001.s.297-319
T.C. Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü. https://www2.tbmm.gov.tr/d22/1/1-0593.pdf (Erişim Tarihi: 17.11.2023)
Özen M, Ekinci Şahin M. Ötanazi. Ankara Barosu Dergisi. 2010; (4); s. 15-97.
Güven K. Kişilik Hakları ve Ötanazi. Ankara. Nobel Yayın Dağıtım. 2000 s.15- 62
5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu, 13.06.2010 tarih ve 27610 sayılı Resmi Gazete
Hasta Hakları Yönetmeliği, 01.08.1998 tarih ve 23420 sayılı Resmi Gazete
Arpacıoğlu İT. Ötanazi: Türk Hukuku Açısından Bir Değerlendirme. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 2019;4(7): s. 110-122.
Kaplan G, Gözler K. İdare Hukuku Dersleri. 22. Baskı. Bursa. Ekin Yayınları. 2022. s.406
Hakeri H. Tıp Ceza Hukuku, 2. Baskı, Ankara. Seçkin Yayınları. 2022. s.79- 81
Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi, 13.1.1960 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı (No: 4/12578) 19.2.1960 tarihli Resmi Gazete (No: 10436- 3, Cildi: 41, S. 164)
Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun, 11/4/1928 kabul tarih ve 1219 kanun numarası ile 14/4/1928 tarih ve 863 sayı numaralı Resmi Gazete
Artuk ME, Gökcen A, Alşahin ME, Çakır ÜK. Ceza Hukuku Özel Hükümler. Ankara. Adalet Yayınevi. 2018. s.93- 156
Özbek VÖ, Doğan K, Bacaksız P. Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler. 17. Baskı. Ankara. Seçkin Yayıncılık. 2022. s.113
Organ Nakli Hizmetleri Yönetmeliği, 9.12.2022 tarih ve 32038 sayı numaralı Resmi Gazete
Özgenç İ. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. 5. Baskı. Ankara. Seçkin Yayınları. 2010. s.314
Demirbaş T. Ceza Hukuku: Genel Hükümler. 16. Baskı, Ankara. Seçkin Yayıncılık. 2021. s.354
Centel N, Zafer H, Çakmut Ö. Türk Ceza Hukukuna Giriş, 11. Bası, İstanbul. Beta Yayınları. 2020. s.341
Garrard E, Wilkinson S. Passive Euthanasia. J Med Ethics. 2005 Feb;31(2):64-8. doi: 10.1136/jme.2003.005777.
Danis M. Emanuel E, Silverman H. Ethical Considerations in Managing Critically Ill Patients. In: Parillo J, Dellinger RP, eds. Critical Care Medicine: principles of Diagnosis and Management in the Adult. 3rd ed. Philadelphia, PA: Mosby; 2008: 1509-1529. s.1525
Öztürk B. Hasta Hakları ve Ötanazi. Prof. Dr. Turhan Tufan Yüce’ye Armağan, İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayını. 2001. s.573-590.
Demirörs Ö, Hızal SA. Türk Ceza Hukuku Açısından Ötanazi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2016;65(4); s.1481-1516.
Keskin B. Ötenazi ve Hukuk. Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi. Eylül-Ekim 2007. s.37-38.
Üye S. Hukukun ve Ahlakın Sınırlarında: Yapışık İkizler. Ankara Barosu Dergisi, 2013; (2): s.75-103
Beder A, Pınar G, Aydoğmuş G, ve ark. Hemşire ve Hekimlerin Ötanaziye İlişkin Görüşleri. Journal of Clinical and Experimental Investigations, 2010;1(2): s.91-98.
Engin E, Uğuryol M, Aydın A, Selvi FR. Tıp ve Hemşirelik Fakültesi Öğrencilerinin Ötanaziye Karşı Tutumları. Journal of International Social Research, 2017;10(52): s.654-659
Subba SH, Khullar, V, Latafat Y, Chawla K, Nirmal A, Chaudhary T. Doctors' Attitude Towards Euthanasia: A Cross-sectional Study Experience. J Assoc Physicians India. 2016;64(6): s.44-47.
Kamath S, Bhate P, Mathew G, Sashidharan S, Daniel AB. Attitudes Toward Euthanasia Among Doctors in a Tertiary Care Hospital in South India: A Cross Sectional study. Indian J Palliat Care. 2011;17(3): s.197-201. doi: 10.4103/0973-1075.92336.
Mercadante S, Masedu F, Degan G, Marinangeli F, Aielli F. “Home Care Italy” group (HOCAI group). Physicians' Attitudes Toward Euthanasia and Assisted Suicide in Italy. J Pain Symptom Manage. 2018;56(6):e1-e3. doi: 10.1016/j.jpainsymman.2018.09.007.
Piili RP, Louhiala P, Vänskä J, Lehto JT. Ambivalence Toward Euthanasia and Physician-Assisted Suicide Has Decreased Among Physicians in Finland. BMC Med Ethics. 2022;23(1):71. doi: 10.1186/s12910-022-00810-y.
Karaarslan B, Uysal C, Atan Y, ve ark. Hemşirelerin Çalıştıkları Bölümlere Göre Ötanazi Hakkındaki Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Dicle Tip Dergisi, 2014;41(4): s.700-706.
Ahaddour C, Van den Branden S, Broeckaert B. "God is the Giver and Taker of Life": Muslim Beliefs and Attitudes Regarding Assisted Suicide and Euthanasia. AJOB Empir Bioeth. 2018;9(1):1-11. doi: 10.1080/23294515.2017.1420708.
Aramesh K, Shadi H. An Islamic Perspective on Euthanasia. Am J Bioeth. 2007;7(4):65-6; Discussion W4-6. doi: 10.1080/15265160701220907.
Shekhawat RS, Kanchan T, Saraf A, Ateriya N, Meshram VP, Setia P, Rathore M. Knowledge, Attitude and Practices (KAP) of Medical Professionals on Euthanasia: A Study From a Tertiary Care Centre in India. Cureus. 2023;15(2):e34788. doi: 10.7759/cureus.34788.
Broeckaert B, Gielen J, Van Iersel T, Van den Branden S. Palliative Care Physicians' Religious / World View and Attitude Towards Euthanasia: a Quantitative Study Among Flemish Palliative Care Physicians. Indian J Palliat Care. 2009;15(1):41-50. doi: 10.4103/0973-1075.53511.
Van Humbeeck L, Piers R, De Bock R, Van Den Noortgate N. Flemish Healthcare Providers' Attitude Towards Tiredness of Life And Euthanasia: a Survey Study. Aging Ment Health. 2022;26(1):205-211. doi: 10.1080/13607863.2020.1870205.
Back AL, Wallace JI, Starks HE, Pearlman RA. Physician-Assisted Suicide and Euthanasia in Washington State. Patient Requests and Physician Responses. JAMA. 1996;275(12):919-25.
Çalışkan D, Özdemir O, Akdur, R. Abidinpaşa Sağlık Grup Başkanlığı Bölgesinde Çalışan Hekimlerin Ötanazi Konusunda Bilgi Tutum Davranışları ile İlgili Bir Çalışma. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Dergisi, 2003;11(2): s.91-101.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Acta Medica Ruha
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
