Kardiyovasküler Hastalıklarda ve Diyabette Fenofibratların ve Statinlerin Önemi
Derleme Makale
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.11422588Anahtar Kelimeler:
Kardiyovasküler Hastalıklar, Statin, Fenofibrat, DiyabetÖzet
KVH prevalansı ve gelişimi davranışsal, çevresel ve metabolik risk faktörleri tarafından olumsuz yönde etkilenmektedir. Kardiyovasküler risk unsurlarının ilk üçünü %11 ile yüksek seyreden düşük yoğunluklu lipoprotein kolesterol (LDL-C) seviyeleri, %17 ile diyet riskleri ve %25 ile yüksek sistolik kan basıncı oluşturmaktadır (1). Diyabeti bulunan bireyler, KVH yönünden daha fazla riskli grupta yer almaktadır. Bu yüzden LDL kolesterolü azaltılmak istenir. LDL kolesterolün düşürülmesi için ise statin desteği başlanır. Çünkü statin desteği ile lipid yoğunluğunun, makrofajlar aracılığıyla ortama aktarılan matriks metalloproteinaz ekspresyonunun ve aterosklerotik plaklarda yer alan inflamatuvar hücre yoğunluğunun düşürülmesi, LDL oksidasyonunu önlediği ve kolajen lif yoğunluğunu fazlalaştırdığı ortaya konulmuştur. Ancak statin desteğine rağmen diyabetli hastalarda KVH riski devam etmektedir. Ayrıca bu riskin azaltılması ve LDL kolesterol ile birlikte KVH' nin engellenmesi/iyileştirilmesi için diğer bir amaç trigliseritlerdir (TG). Çünkü TG seviyesinin yüksekliği ile KVH arasında nedensel bir bağlantının olduğu açıklanmıştır. Fenofibrat, peroksizom proliferatörü ile aktive edilen bir reseptör alfa (PPARa) aktivatörü olmasının yanı sıra lipid, özelliklede TG düşürücü etkinliği bulunmaktadır. Ancak fibratların işlevi tartışmalı olup halen daha net bir şekilde açıklanamamıştır. Statin uygulanmasına karşın yüksek trigliseriti bulunan dislipidemili hastalara fibratlar tavsiye etmektedir. Bu yüzden, her şeyden önce diyabetli hastalarda TG seviyelerinin azaltılması amacıyla fenofibratın, statinlere bir alternatif olabileceği düşünülmüştür.
Referanslar
Roth GA, Mensah GA, Johnson CO, et al. Global burden of cardiovascular diseases and risk factors, 1990–2019: update from the GBD 2019 Study. J Am Coll Cardiol. 2020;76(25):2982–3021. doi: 10.1016/j.jacc.2020.11.010.
World Health Organization (WHO) Noncommunicable diseases. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/noncommunicable-diseases/ (Erişim Tarihi: 20.05.2024).
Michaeli DT, Michaeli JC, Albers S, Boch T, Michaeli T. Established and Emerging Lipid-Lowering Drugs for Primary and Secondary Cardiovascular Prevention. Am J Cardiovasc Drugs. 2023;23(5):477–495. doi: 10.1007/s40256-023-00594-5.
Khaw KT, Wareham N, Bingham S, Luben R, Welch A, Day N. Association of hemoglobin A1c with cardiovascular disease and mortality in adults: the European prospective investigation into cancer in Norfolk. Ann Intern Med. 2004;141(6):413–420. doi: 10.7326/0003-4819-141-6-200409210-00006.
Ference BA, Kastelein JJP, Ray KK, et al. Association of triglyceride-lowering LPL variants and LDL-C-lowering LDLR variants with risk of coronary heart disease. JAMA. 2019;321(4):364–373. doi: 10.1001/jama.2018.20045.
Liao JK. Beyond lipid lowering: the role of statins in vascular protection. Int. J. Cardiol. 2002;86(1):5–18. doi: 10.1016/s0167-5273(02)00195-x.
Watts GF, Ooi EM, Chan DC. Demystifying the management of hypertriglyceridaemia. Nat Rev Cardiol 2013;10(11):648–661. doi: 10.1038/nrcardio.2013.140.
Waldman B, Ansquer JC, Sullivan DR, et al. FIELD investigators. Effect of fenofibrate on uric acid and gout in type 2 diabetes: a post-hoc analysis of the randomised, controlled FIELD study. Lancet Diabetes Endocrinol 2018;6(4):310–318. doi: 10.1016/S2213-8587(18)30029-9.
Yüksel H. Statin-fibrat kombinasyon tedavisi. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi 2005;33(3):170-6.
Keech A, Simes RJ, Barter P, et al. Effects of long-term fenofibrate therapy on cardiovascular events in 9795 people with type 2 diabetes mellitus (the FIELD study): randomised controlled trial. Lancet. 2005;366(9500):1849-61. doi: 10.1016/S0140-6736(05)67667-2.
Ginsberg HN, Elam MB, Lovato LC, et al. ACCORD Study Group. Effects of combination lipid therapy in type 2 diabetes mellitus. N Engl J Med. 2010;362(17):1563–1574. doi: 10.1056/NEJMoa1001282.
Cziraky MJ, Willey VJ, McKenney JM, et al. Statin safety: an assessment using an administrative claims database. Am J Cardiol. 2006;97(8A):61C-8C. doi: 10.1016/j.amjcard.2005.12.011.
Katsiki N, Nikolic D, Montalto G, Banach M, Mikhailidis DP, Rizzo M. The role of fibrate treatment in dyslipidemia: an overview. Curr Pharm Des. 2013;19(17):3124-31. doi: 10.2174/1381612811319170020.
Popławski J, Łozowicka B, Dubis AT, et al, Synthesis and hypolipidemic and antiplatelet activities of alpha-asarone isomers in humans (in vitro), mice (in vivo), and rats (in vivo). J Med Chem. 2000;43(20):3671-6. doi: 10.1021/jm000905n.
McKeage K, Keating GM. Fenofibrate: a review of its use in dyslipidaemia. Drugs. 2011;71(14):1917-46. doi: 10.2165/11208090-000000000-00000.
Varol E, Baykal Z, Köroğlu BK, Özaydın M, Altınbaş A. Dislipidemik hastalarda 4 haftalýk kýsa dönem günde tek doz 200 mg mikronize fenofibrat tedavisinin etkinlik ve güvenilirliği. Medical Journal of Süleyman Demirel University. 2004;11(3):12-15.
Chen YQ, Zhao SP, Ye HJ. Efficacy and safety of coenzyme A versus fenofibrate in patients with hyperlipidemia: a multicenter, double-blind, double-mimic, randomized clinical trial. Curr Med Res Opin. 2020;36(6):941-945. doi: 10.1080/03007995.2020.1747416.
Vinarov Z, Katev V, Radeva D, Tcholakova S, Denkov ND. Micellar solubilization of poorly water-soluble drugs: effect of surfactant and solubilizate molecular structure. Drug Dev Ind Pharm. 2018;44(4):677-686. doi: 10.1080/03639045.2017.1408642.
Pedersen TR, Kjekshus J, Berg K, et al. Randomised trial of cholesterol lowering in 4444 patients with coronary heart disease: the Scandinavian Simvastatin Survival Study (4S). 1994. Atheroscler Suppl. 2004;5(3):81-7. doi: 10.1016/j.atherosclerosissup.2004.08.027.
Schachter M. Chemical, pharmacokinetic and pharmacodynamic properties of statins: an update. Fundam Clin Pharmacol, 2005;19(1);117-125. doi: 10.1111/j.1472-8206.2004.00299.x.
Vaughan CJ, Gotto AM, Basson CT. The evolving role of statins in the management of atherosclerosis. J Am Coll Cardiol. 2000;35(1):1-10. doi: 10.1016/s0735-1097(99)00525-2.
Almeida SO, Budoff M. Effect of statins on atherosclerotic plaque. Trends Cardiovasc Med. 2019;29(8):451-455. doi: 10.1016/j.tcm.2019.01.001.
Sirtori CR. The pharmacology of statins. Pharmacol Res. 2014;88:3-11. doi: 10.1016/j.phrs.2014.03.002.
Tobias D, corresponding M, Michaeli JC, Albers S, Boch Tobias, Michaeli T. Established and Emerging Lipid-Lowering Drugs for Primary and Secondary Cardiovascular Prevention. Am J Cardiovasc Drugs. 2023;23(5):477–495. doi: 10.1007/s40256-023-00594-5.
Khera AV, Everett BM, Caulfield MP, et al. Lipoprotein(a) concentrations, rosuvastatin therapy, and residual vascular risk: an analysis from the JUPITER Trial (Justification for the Use of Statins in Prevention: an Intervention Trial Evaluating Rosuvastatin) Circulation. 2014;129(6):635–642. doi: 10.1161/CIRCULATIONAHA.113.004406.
Davignon J. Beneficial cardiovascular pleiotropic effects of statins. Circulation. 2004;109(23 Suppl 1):III39-43. doi: 10.1161/01.CIR.0000131517.20177.5a.
Oesterle A, Laufs U, Liao JK. Pleiotropic Effects of Statins on the Cardiovascular System. Circ Res. 2017;120(1):229–243. doi: 10.1161/CIRCRESAHA.116.308537.
Baigent C, Blackwell L, Emberson J, et al. Efficacy and safety of more intensive lowering of LDL cholesterol: a meta-analysis of data from 170,000 participants in 26 randomised trials. Lancet Lond Engl. 2010;376(9753):1670-81. doi: 10.1016/S0140-6736(10)61350-5.
Mihaylova B, Emberson J, Blackwell L, et al. The effects of lowering LDL cholesterol with statin therapy in people at low risk of vascular disease: meta-analysis of individual data from 27 randomised trials. Lancet Lond Engl. 2012;380(9841):581-90. doi: 10.1016/S0140-6736(12)60367-5.
Bytyçi I, Penson PE, Mikhailidis DP, et al. Prevalence of statin intolerance: a meta-analysis. Eur Heart J. 2022;43(34):3213–3223. doi: 10.1093/eurheartj/ehac015.
Saeed A, Feofanova EV, Yu B, et al. Remnant-like particle cholesterol, low-density lipoprotein triglycerides, and incident cardiovascular disease. J Am Coll Cardiol 2018;72(2):156–169.
Holm LJ, Krogvold L, Hasselby JP, et al. Abnormal islet sphingolipid metabolism in type 1 diabetes. Diabetologia. 2018;61(7):1650–61. doi: 10.1007/s00125-018-4614-2.
Zheng S, Ren X, Han T, et al. Fenofibrate attenuates fatty acid-induced islet beta-cell dysfunction and apoptosis via inhibiting the NF-kappaB/MIF dependent inflammatory pathway. Metabolism. 2017;77:23–38. doi: 10.1016/j.metabol.2017.09.001.
Jo S-H, Nam H, Lee J, Park S, Lee J, Kyoung D-S. Fenofibrate Use Is Associated With Lower Mortality and Fewer Cardiovascular Events in Patients With Diabetes: Results of 10,114 Patients From the Korean National Health Insurance Service Cohort. Diabetes Care 2021;44(8):1868–1876. doi: 10.2337/dc20-1533.
JP Ferreira, Vasques-Nóvoa F, Ferrão D, et al. Fenofibrate and Heart Failure Outcomes in Patients With Type 2 Diabetes: Analysis From ACCORD. Diabetes Care 2022;45(7):1584–1591. doi: 10.2337/dc21-1977.
Ichihara S, Obata K, Yamada Y, et al. Attenuation of cardiac dysfunction by a PPAR-alpha agonist is associated with down-regulation of redox-regulated transcription factors. J Mol Cell Cardiol. 2006;41(2):318–29. doi: 10.1016/j.yjmcc.2006.05.013.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Acta Medica Ruha
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
