Radyoterapinin Karotis Arterleri Üzerindeki Etkisi – Gözlemsel Bir Çalışma
Araştırma Makalesi
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.8401990Anahtar Kelimeler:
Karotis Arter, Karotis Arter Stenozu, RadyoterapiÖzet
Giriş: Son yıllarda, radyoterapide (RT) yeni teknolojiler ve kapsamlı tedavi modalitelerindeki gelişmeler ile baş-boyun kanserleri hastaların sağkalım oranları artmaktadır. Geç yan etkileri de gözlemlemek kaçınılmaz olmuştur. Vasküler hasarlar ve klinik yansımları da RT nin bu etkilerinden biridir ve artık çok sık görünür olmuştur.
Amaç: Radyoterapi sonrası karotis arter lezyonları ve darlıkları gelişebilmekte ve intima-media kalınlığı ile tespit edilebilmektedir. Bu araştırma kapsamında karotis arterlerin maruz kalacağı radyasyon dozunu en aza indirecek planlama tekniğinin aydınlatılmasını amaçladık.
Yöntem: Bu çalışmaya kurumumuza başvuran evre T1-2 N0 M0 glottik kanserli 42 hasta dahil edildi. Hastaların KA çapları RT öncesi ve sonrası ölçüldü. Ölçümler KA çatallanma seviyesinin 2 cm üzerinden yapıldı ve en büyük çap (cm) kaydedildi. Tüm ölçümler CT taramalarında yapıldı. Bilgisayarlı tomografi (BT) simülatörü kullanılarak elde edilen gerçek tedavi görüntüleri (kesit kalınlığı, 2.5 cm)Hi-Art Tomoterapi tedavi sistemine aktarıldı. Doz karşılaştırmaları için doz-hacim histogramları kullanıldı.
Bulgular: Sağ KA ve sol KA'lara uygulanan dozlar karşılaştırıldığında, sağ KA'nın Dmean, V35-Gy, V40-Gy ve V50-Gy değerlerinin Sol KA'e göre anlamlı derecede yüksek olduğu görüldü. Tedavi sonrası RCA çapları ile RT dozları arasındaki korelasyon incelendiğinde sadece V60-Gy dozu için istatistiksel olarak anlamlı bir korelasyon olduğu ortaya çıktı (r=0,299, p=0,054). RCA çapının sigara içenlerde içmeyenlere göre anlamlı derecede daha dar olduğu bildirildi (p = 0,039). Sigara içenlerin RCA çapı ile V60-Gy dozu arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark gözlendi (r=0,458, p=0,013). Sigara içenlerde yaş ile sadece RCA çapı arasında da istatistiksel olarak anlamlı bir korelasyon gözlendi (p=0,038).
Sonuç: Baş-boyun bölgesine yapılan RT, arteriyel stenoz ve bunun sonucunda ortaya çıkan serebro-vasküler olaylar açısından önemli bir risk faktörüdür. Sigara içmek bu riski artıran en önemli faktörlerden biridir. RT planlanırken karotis arter dozları dikkate alınmalıdır.
Referanslar
Citrin D, Morris ZS. Advancing Towards Personalized Prescription of Radiotherapy Dose. Semin Radiat Oncol. 2023;33(3):219-220. doi: 10.1016/j.semradoc.2023.03.008
Nieder C, Grant DM. Considerations regarding carotid artery dose in radiotherapy of the cervical spine. ClinTranslRadiatOncol. 2022;8;38:77-80. doi: 10.1016/j.ctro.2022.11.002
Liang H, Zhou Y, Xiong W, Zheng S. Impact of radiotherapy for nasopharyngeal carcinoma on carotid stenosis risk: a meta-analysis. Braz J Otorhinolaryngol. 2022;88 (4):98-S107. doi: 10.1016/j.bjorl.2022.03.001
Wang J, Han Q, Zhou P, et al. Segmented carotid end arterectomy for treatment of Riles type 1A common carotid artery occlusion. Acta Neurochir. 2022;164(12):3185-3196. doi: 10.1007/s00701-022-05331-6
Yamamoto Y, Okawa M, Suzuki K, et al. Continuousand Early Progression of Carotid Intima-Media Thickness after Radio therapy for Head and Neck Cancer: 5-Year Prospective Observational Study. Cerebrovasc Dis. 2023;30:1-9. doi: 10.1159/000528622
Rosenthal DI, Fuller CD, Barker JL Jr, et al. Simple carotid-sparing intensity-modulated radio therapy technique and preliminary experience for T1-2 glottic cancer. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2010;1;77(2):455-61. doi: 10.1016/j.ijrobp.2009.04.061
Cheng YW, Chen CH, Yeh SJ, et al. Association between modifiable vascular risk factors and rapid progression of post radiation carotid artery stenosis. J Chin Med Assoc. 2023;1;86(7):627-632. doi: 10.1097/JCMA.0000000000000936
Guo X, Osouli S, Shahripour RB. Review of Cerebral Radiotherapy-Induced Vasculopathy in Pediatric and Adult Patients. Adv Biol. 2023;4:e2300179. doi: 10.1002/adbi.202300179
Gao M, Hu Y, Yin X. Incidence of Internal Carotid Artery Stenosis in Oral Squamous Cell Carcinoma Patients After Neck Dissection. J Craniofac Surg. 2023;01;34(2):e199-e202. doi: 10.1097/SCS.0000000000009042
Pfiszterer P, Vass G, Rovó L, Perényi Á, Kelemen G, Bach Á. Subcutan És intramuscularis heterotop kalcifikáció a nyakon 42 évvel a sugárkezeléstkövetően [Subcutan eous and intramuscular hetero topic calcification of the neck 42 year safter radiotherapy]. Orv Hetil. 2023;12;164(10):383-387. doi: 10.1556/650.2023.32734
Lam WW, Leung SF, So NM, et al. Incidence of carotid stenosis in nasopharyngeal carcinoma patients after radiotherapy. Cancer. 2001;1;92(9):2357-63. doi: 10.1002/1097-0142
Dubec JJ, Munk PL, Tsang V, et al. Carotid artery stenosis in patients who have under goneradiation therapy for head and neck malignancy. Br J Radiol. 1998;71(848):872-5. doi: 10.1259/bjr.71.848.9828801
Takekawa H, Tsukui D, Kobayasi S, Suzuki K, Hamaguchi H. Ultrasound diagnosis of carotid artery stenosis and occlusion. J Med Ultrason. 2022;49(4):675-687. doi: 10.1007/s10396-022-01259-7
Muzaffar K, Collins SL, Labropoulos N, Baker WH. A prospective study of the effects of irradiation on the carotid artery. Laryngoscope. 2000;110(11):1811-4. doi: 10.1097/00005537-200011000-00007
Bilora F, Pietrogrande F, Campagnolo E, et al. Are Hodgkin andnon-Hodgkin patients at a greater risk of atherosclerosis? A follow-up of 3 years. Eur J Cancer Care . 2010;19(3):417-9. doi: 10.1111/j.1365-2354.2008.01048
Nasr B, Crespy V, Penasse E, et al. Association Universitaire Pour la Recherche en Chirurgie (AURC) Group. Late Outcomes of Carotid Artery Stenting for Radiation Therapy-Induced Carotid Stenosis. J Endovasc Ther. 2022;29(6):921-928. doi: 10.1177/15266028211068757
Takekawa H, Tsukui D, Kobayasi S, Suzuki K, Hamaguchi H. Ultrasound diagnosis of carotid artery stenosis and occlusion. J Med Ultrason. 2022;49(4):675-687. doi: 10.1007/s10396-022-01259-7
Popit M, Zaletel M, Žvan B, Zaletel LZ. Long-Term Adverse Effects of NeckRadiotherapy in Childhood on theCarotidArteries in Survivors of Hodgkin Lymphoma. Cancers . 2023;6;15(15):3992. doi: 10.3390/cancers15153992
Mohimen A, Gupta A, Gill S, Sahu S, Anadure R. Correlation of CT perfusion with MRI brain in symptomatic carotid artery stenosis. Med J Armed Forces India. 2023;79(4):421-427. doi: 10.1016/j.mjafi.2022.04.003
Chang YJ, Chang TC, Lee TH, Ryu SJ. Predictors of carotid artery stenosis after radio therapy for head and neck cancers. J Vasc Surg. 2009;50(2):280-5. doi: 10.1016/j.jvs.2009.01.033
Steele SR, Martin MJ, Mullenix PS, Crawford JV, Cuadrado DS, Andersen CA. Focused high-risk population screening for carotid arterial stenosis after radiotherapy for head and neck cancer. Am J Surg. 2004;187(5):594-8. doi: 10.1016/j.amjsurg. 2004.01.014
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Acta Medica Ruha
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
