Proton Pompa İnhibitörleri Prospektüslerinin Okunabilirlik Düzeyinin Değerlendirilmesi
Araştırma Makalesi
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10057989Anahtar Kelimeler:
Mide hastalıkları, Okunabilirlik, Prospektüs, Proton pompa inhibitörüÖzet
Özet
Giriş: Metinlerin yaşayan insanlar tarafından hangi düzeyde anlaşılabilir olduğu okunabilirlik düzeyinin temel belirtecidir. Bu okunabilirlik bazı hesaplamalara dayanarak ölçülür.
Amaç: Çalışmamız piyasada mide hastalıklarının tedavisinde kullanılan proton pompa inhibitörü ilaçların prospektüslerinin okunabilirlik düzeyini tespit etmeği amaçlamaktadır.
Yöntem: Seksen dokuz ilaç prospektüsü, Türkçe metinler için kullanılan Ateşman ve Bezirci–Yılmaz formülleri kullanılarak değerlendirildi.
Bulgular: Prospektüsler Ateşman ve Bezirci-Yılmaz okunabilirlik formülleri baz alındığında metinlerin okunabilmesi için sırasıyla 11-12 yıl ve lisans düzeyinde eğitim gerektiği tespit edildi.
Sonuç: Prospektüs metinlerinin puan ortalamalarının en az lise ve lisans seviyesinde eğitime ihtiyaç duyduğu saptandı. Gerekli eğitim düzeyi, Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK)’nun 2022 verilerine göre nüfusun %50 den daha azının algılayacağı düzeydedir. Prospektüslerin ülkelerin eğitim düzeyi dikkate alınarak yazılması, reçeteleme sonrasında hastaların kullanımını kolaylaştıracak ve doktora kullanımda zorluk sebebiyle tekrar başvuruların azalmasına yardımcı olabilecektir.
Referanslar
Albright J, de Guzman C, Acebo P, Paiva D, ve ark.Readability of patient education materials: implications for clinical practice. Appl Nurs Res 1996; 9: 139-143. Doi:10.1016/S0897-1897(96)80254-0
Bayona, M. G. A., Hines, A., Gilmartin, E., & Dhonnchadha, E. U. (2023, June). An Evaluation of the Use of Text-Based Comprehensibility Measures on Online Spoken Language Learning Materials. In 2023 34th Irish Signals and Systems Conference (ISSC) (pp. 1-6). IEEE. Doi: 10.1109/ISSC59246.2023.10162065
Muscat, D., Bonner, C., Dunn, A., Harrison, E., Dalmazzo, J., Mouwad, D., ... & McCaffery, K. (2023). Multiple automated health literacy assessments: Development of the Health Literacy Editor: Presenter (s): Julie Ayre, The University of Sydney, Australia. Patient Education and Counseling, 109, 137. Doi: https://doi.org/10.1016/j.pec.2022.10.313
Ateşman E. Türkçede okunabilirliğin ölçülmesi. Dil Derg. 1997; 58:71–4.
Bezirci B, Yılmaz AE. Metinlerin okunabilirliğinin ölçülmesi üzerine bir yazılım kütüphanesi ve Türkçe için yeni bir okunabilirlik ölçütü. DEÜ Fen ve Mühendislik Derg. 2010;12(3):49–62.
Flesch R. A new readability yardstick. J Appl Psychol. 1948;32(3):221–33. Doi:10.1037/h0057532
Walsh T, Volsko T. Readability assessment of internet-based consumer health information. Respir Care. 2008;53:1310–5. https://rc.rcjournal.com/content/53/10/1310
Hedman AS. Using the SMOG Formula to revise a health. Am J Health Edu. 2008; 39:61-4. Doi:10.1080/19325037.2008.10599016 .
Fagerlin A, Zikmund-Fisher BJ, Ubel PA. Helping patients decide: ten steps to better risk communication. J Natl Cancer Inst 2011; 103: 1436-1443. Doi:10.1093/jnci/djr318
Eryılmaz, U. D. N., & Külahçı, U. D. O. (2019). Deri kanseri hasta bilgilendirme metinlerinin okunabilirlik düzeyleri.Dermatoz,1, 8. Doi:10.15624.dermatoz19101a1
Ebem E, Tutar MS, Yıldız M, Canıtez A, Kara Ö, Kozanhan B. İntravenöz ve intramüsküler enjeksiyon bilgilendirilmiş onam formlarının okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Derg. 2019;24(2):132–6. doi:10.21673/anadoluklin.484708
Ay IE, Doğan M. An evaluation of the comprehensibility levels of ophthalmology surgical consent forms. Cureus. 2021;13(7):e16639. Doi:10.7759/cureus.16639
Ay, İ. E., & Duranoğlu, Y. (2022). Göz damlası prospektüslerinin okunabilirlik düzeyinin değerlendirilmesi. Anatolian Clinic the Journal of Medical Sciences, 27(1), 55-59. Doi:10.21673/anadoluklin.993863
Dağdelen, C., & Erdemoğlu, E. (2023). Determination of the Readability Level of Consent Forms Used in the Gynecology and Obstetrics Clinic at Suleyman Demirel University. Cureus journal . Doi:10.7759/cureus.37147
SOLAK, M. (2019). Kolorektal kanser hakkında bilgi içeren internet sitelerinin okunabilirliği. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 16(3), 509-513. Doi:10.35440/hutfd.623920
https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Ulusal-Egitim-Istatistikleri-2022-49756
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Acta Medica Ruha
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
